ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ
Με τον όρο «δημοκρατικό έλλειμμα» στους ευρωπαϊκούς θεσμούς υπονοείται το γεγονός ότι οι πολίτες δεν συμμετέχουν στην κοινοτική διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Πρόκειται για μία έννοια που επιδιώκει να καταδείξει ότι η ΕΕ και τα όργανά της στερούνται δημοκρατικότητας, εξαιτίας της περίπλοκης λειτουργίας τους.
Ως εκ τούτου, η διαδικασία αυτή κρίνεται από τους πολίτες ως μη δημοκρατική και οδηγεί στην αποξένωσή τους από τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η απουσία, επιπλέον, του σαφούς σχήματος κυβέρνησης- αντιπολίτευσης, εγείρει με τη σειρά της αντιδράσεις. Στα παραπάνω, οφείλουμε να προσθέσουμε πως οι αντιλήψεις περί «δημοκρατικού ελλείμματος» τροφοδοτούνται και από την πολυπλοκότητα των ευρωπαϊκών θεσμών και οργάνων αλλά και από την άγνοια των πολιτών ως προς τις διαδικασίες λήψης αποπφάσεων.
Θεωρώντας πως με αυτόν τον τρόπο παραβιάζεται η αρχή της δημοκρατικής ισότητας και της συμμετοχικής δημοκρατίας, οι Ευρωπαίοι πολίτες τάσσονται, επίσης, εναντίον της πρακτικής, κατά την οποία, στην περίπτωση της επικύρωσης μιας Συνθήκης, οι πολίτες ορισμένων κρατών μελών εκφράζονται άμεσα με δημοψήφισμα, ενώ οι πολίτες των υπόλοιπων κρατών αρκούνται στην κανονική διαδικασία επικύρωσής της. Τέλος, οι επικριτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρούν πως το Συμβούλιο αποτελεί το κυρίαρχο θεσμικό όργανο συγκεντρώνοντας τη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία, ενώ η Επιτροπή είναι ένα γραφειοκρατικό και τεχνοκρατικό θεσμικό όργανο χωρίς ουσιαστική δημοκρατική νομιμότητα.
Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονείται το γεγονός ότι η σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου καθορίζεται από την άμεση και καθολική ψηφοφορία που πραγματοποιείται σε καθένα από τα 27 κράτη μέλη. Όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες που πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, λοιπόν, μπορούν να αποφασίσουν ποιοι ευρωβουλευτές θα τους εκπροσωπούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Συνθήκη της Λισαβόνας, εξάλλου, αναβάθμισε το ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και διεύρυνε τους τομείς στους οποίους το Ευρωκοινοβούλιο λαμβάνει από κοινού με το Συμβούλιο τις αποφάσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι και το Συμβούλιο αντιπροσωπεύει τις δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις των χωρών της Ένωσης, ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιπροσωπεύει άμεσα τους πολίτες της Ένωσης. Τόσο το Ευρωκοινοβούλιο όσο και η Επιτροπή αλλά και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατηρούν ανοιχτό, διαφανή και τακτικό διάλογο με τις αντιπροσωπευτικές ενώσεις και την κοινωνία των πολιτών.
